Современная фитофармацевтика, биотехнология, биохимия растений, уделяют существенное внимание выявлению активных компонентов растительных экстрактов, новых фитофармацевтических соединений и механизмов их действия. Растительные экстракты - это концентрированные сбалансированные смеси биологически активных веществ, обладающих многосторонним действием. Обладая высокой биологической активностью, эти вещества участвуют в процессах обмена, выполняют «экологические» и защитные функции, предохраняя растения от различных вредителей, патогенов и т.д. Вторичные метаболиты вследствие своей высокой биологической эффективности используются и могут быть использованы в качестве лекарственных препаратов при лечении множества болезней. Следует отметить легкодоступность растений используемых в качестве сырья для получения вторичных метаболитов, что делает перспективу лечения различных заболеваний с использованием экстрактов растительного происходжения экономически выгодным и вседоступным. Современная медицина все чаще прибегает к фундаментальному исследованию лекарственных растений. Изучение биохимических и молекулярных механизмов действия лекарст-венных соединений является тем фундаментом, на котором может строиться терапия многих болезней, в том числе вирусных и опухолевых. Спектр биологической активности лекарственных растений определяется наличием в их составе веществ разных химических классов, подклассов и групп, которые могут обладать мультиплетным механизмом действия. Именно их количественный и качест-венный состав определяет доминирование и степень выраженности того или иного фармакологического эффекта конкретного растения и его выбор при назначении в качестве лечебного и профилактического средства. Հանգուցային բառեր` հակաօքսիդանտ, քվերցետին, մորին, ֆլավոնոիդներ, COX, CCl4, հեպատոցիտ:
Ֆլավոնոիդները բուսական ծագման երկրորդային մետաբոլիտներ են, որոնք հանդիսանում են ցածրամոլեկուլյային պոլիֆենոլներ: Նրանք օժտված են կենսաբանական բարձր ակտիվության լայն սպեկտրով, ցուցաբերում են իմունամոդուլացնող, հակաբորբոքային, հակաասթմատիկ, հակաուռուցքային և այլ ակտիվություններ: Ֆենոլային միացությունների ազդեցության հիմքում ընկած են նրանց հակաօքսիդանտային հատկությունները:
Ատենախոսական աշխատանքի նպատակն է եղել ուսումնասիրել մի շարք դեղաբույսերի՝ P. major-ի, L. nobilis-ի, O. basilicum-ի էքստրակտների հակաօքսի-դանտային և հեպատոպաշտպանիչ ակտիվությունը՝ CCl4-ի բջջատոտոքսիկ ազդեցության պայմաններում, հեպատոցիտների վնասման հյուսվածքա-ձևաբանական և հիմնական կենսաքիմիական ցուցանիշների միաժամանակյա ուսումնասիրությամբ, հեպատոցիտների վնասվածության կենսաքիմիական ցուցանիշների վերլուծության հիման վրա: Դիտարկվել են նրանց ազդեցության մեխանիզմները, ինչպես նաև բացահայտվել են տարբեր էթիոլոգիայով հեպատիտների կանխարգելման, բուժման համար նրանց կիրառման հնրարավորությունները: Ֆլավոնոիդների ամենաբարձր քանակությունը հայտնաբերվել է O. basilicum-ի (27,2 μգ/մլ), իսկ ամենացածրը ՝ P. major-ի (10.9 μգ/մլ) էքստրակտի մեջ, չնայած հետազոտված էքստրակտներից ամենաբարձր հակառադիկալային ակտիվությամբ օժտված է L.nobilis-ինը, իսկ ամենացածրը՝ O. basilicum-ինը: Ստացված արդյունքների համաձայն բոլոր երեք էքստրակտները պարունակում են քվերցեթին և մորին: Կարևորվում է այն փաստը, որ մորինի և քվերցետինի քանակը էքստրակտներում կորելացվում են հակաբակտերիալ և հակառադիկալային ակտիվությունների հետ, համապատասխանաբար: Key word: antioxidant, quercetin , maureen , flavonoids, COX, CCl4, hepatocyte Flavonoids are plant secondary compounds, that represent a low-molecular polyphenols. They are endowed with high biological broad spectrum activity, demonstrating immune modeling, anti-inflammatory, anti- asthma, cancer and other activities. The impact of phenolic compounds is based on their antioxidant features. Thesis was aimed at exploring a variety of herbs, such as P. major, L. nobilis , O. basilicum extracts antioxidant activity and hepatoprotective activity, in the conditions of CCl4 cytotoxic environment, based on hepatocyte damage tissue morphological and biochemical indices simultaneous study and hepatocyte damage biochemical analysis. The mechanisms of their impact have been observed, also the chance of their usage for prevention and treatment of various hepatitis was exposed. The highest amount of flavonoids has been found in O. basilicum- (27.2 mcg / ml), the lowest in P. major's (10.9 mcg / ml) extract, despite among the studied extracts the highest anti-radical activity has L.nobilis, the lowest O. basilicum. Due to results, all three extracts contain quercetin, Maureen. Of great importance is the fact that the amount of quercetin Maureen in extracts are correlated with antibacterial and anti-radical activity, respectively.