سابقه و هدف: متوتروکسات به عنوان یک داروی شیمی درمانی می¬تواند باعث آسیب کبدی مزمن و استرس اکسیداتیو شود. هدف از این مطالعه ارزیابی اثر حفاظتی عصاره هیدروالکلی خیار دریایی بر آسیب کبدی و استرس اکسیداتیو ناشی از متوتروکسات در موش سفید کوچک می¬باشد. مواد و روش¬ها: در اين مطالعه تجربی، موش¬های سفید کوچک جنس نر نژاد NMRI در محدوده وزنی 5±20 گرم به صورت تصادفی در پنج گروه 8 تايي دسته‌بندي شدند. گروه کنترل منفی (نرمال سالین) تنها نرمال سالین و گروه کنترل مثبت به مدت 8 روز نرمال سالین خوراکی و تک دوز صفاقی متوتروکسات (mg/kg20) در روز ششم دریافت نمودند. گروه های 5-3 به ترتیب عصاره هیدروالکلی خیار دریایی با دوزهای 100، 200 و mg/kg 400 به صورت خوراکی (گاواژ) و یک تک دوز صفاقی متوتروکسات در روز ششم دریافت نمودند. 48 ساعت بعد از تزریق متوتروکسات، حیوانات کشته شدند. نمونه¬های خون برای اندازه گیری AST، ALT، ALP سرمی جمع آوری شدند. میزان مالون دی آلدئید، گلوتاتیون و فعالیت آنزیم کاتالاز در بافت کبد اندازه گیری شدند. یک بخش از کبد در فرمالین 10 درصد جهت آزمایشات پاتولوژی و رنگ آمیزی هماتوکسیلین ائوزین نگهداری شد. یافته¬ها: نتایج بدست آمده از مطالعه حاضر یک افزایش معنادار در سطوح AST، ALT، ALP و MDA و یک کاهش معنادار در GSH و CAT در گروه دریافت کننده متوتروکسات نشان داد. پیش درمانی با عصاره یک کاهش در سطوح AST، ALT، ALP و MDA و یک افزایش در GSH و CAT در همه دوزها نشان داده اما بیشتر تغییرات مشاهده شده در دوزهای 200 و mg/kg 400 معنادار بود. نتایج بافت شناسی نیز نشان داد که متوتروکسات توانست آسیب کبدی ایجاد کند. همچنین اثر هپاتوپروتکتیو عصاره بوسیله آزمایشات هیستوپاتولوژی کبد تایید شد. نتیجه گیری: نتایج آماری و پاتولوژی نشان داد که عصاره هیدروالکلی خیار دریایی یک اثر کاهندگی در پارامترهای استرس اکسیداتیو و بیوشیمیایی در مقابل آسیب ناشی از متوتروکسات در کبد موش سفید کوچک دارد.
The protective effect of Holothuria Edulis hydro-alcoholic extract on methotrexate induced hepathotoxicity in mice Background: Methotrexate as a chemotherapy drug can causes chronic liver damage and oxidative stress. The aim of this study was to evaluate the protective effect of hydroalcoholic extract of Holothuria Edulis on methotrexate-induced hepathotoxicity in mice. Methods: In this experimental study, forty NMRI male mice weighing 20±5 g were randomly divided into 5 groups (n = 8) in each group. Negative control group (normal saline); positive control group received normal salin orally for 8 days and a single dose of methotrexate (MTX, 20mg/kg, i.p.) was administrated on the 6th day. Groups 3-5 received respectively 100, 200 and 400 mg/kg of Holothuria Edulis extract (HEE) orally for 8 days, and a single dose of MTX was injected on the 6th day. Then 48 hours after the MTX injection, animals were sacrificed. Blood samples were collected to determine serum AST, ALT and ALP levels. Malondialdehyde (MDA), glutathione (GSH) levels and catalase (CAT) activity were assayed in liver tissue. A portion of liver was maintained in 10% formalin for Hematoxylin and Eosin (H&E) staining for histological examination. Results: The result obtained from current study showed a significant increase in the levels of AST, ALT, ALP, MDA and decrease of GSH, CAT in MTX administration. Pre-treatment with Holothuria Edulis extract (HEE) showed reduction in the levels of AST, ALT, ALP, MDA and increase of GSH, CAT in all doses but the most significant alteration was observed in doses of 200 and 400 mg/kg (P<0.05). Histological results showed that methotrexate could lead to liver damage. Also the hepatoprotective effect of the Holothuria Edulis extract (HEE) was confirmed by the histological examination of the liver. Conclusion: Our results indicate that hydroalcoholic extract of Holothuria Edulis have produced amelioration in biochemical and oxidative stress parameters against MTX -induced oxidative stress in mic.