مقدمه: احتقان پستان یک مشکل رایج بعد از زایمان است که به عنوان سومین عامل مادری مؤثر بر توقف تغذیه با شیر مادر معرفی شده است و احتمال ایجاد ماستیت و آبسه پستان و کاهش یا قطع شیردهی به دنبال احتقان پستان می‌باشد. مطالعه حاضر با هدف تعیین تأثیر ماساژ اکتانی پستان بر شدت احتقان پستان انجام شد.
روش‌کار: این مطالعه کارآزمایی بالینی در سال 1395 بر روی 94 زن شیرده در روزهای اول تا پنجم بعد از زایمان که مبتلا به احتقان پستان بودند، در درمانگاه مامایی و بخش زنان بیمارستان امام رضا (ع) انجام شد. افراد به دو گروه ماساژ اکتانی و مراقبت‌های مرسوم تخصیص یافتند. شدت احتقان با شاخص استاندارد شدت احتقان تعیین شد. هر دو گروه 2 بار درمان در 2 روز متوالی دریافت کردند. داده‌های جمع‌آوری شده مربوط به شدت احتقان قبل و بعد از مداخله با استفاده از نرم‌افزار آماری SPSS (نسخه 20) و آزمون‌های من ویتنی، تی زوجی، تی مستقل، کای دو و آنالیز واریانس با اندازه‌گیری مکرر مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. میزان p کمتر از 05/0 معنی‌دار در نظر گرفته شد.
یافته‌ها: میانگین شدت احتقان بعد از مداخله در پستان راست و چپ در گروه ماساژ اکتانی و گروه کنترل کاهش یافت، اما بین دو گروه از نظر میانگین شدت احتقان هر دو پستان تفاوت آماری معنی‌داری وجود داشت؛ به‌طوری‌که کاهش شدت احتقان پستان در گروه ماساژ اکتانی به طور معنی‌داری بیشتر از گروه کنترل بود (001/0>p).
نتیجه‌گیری: ماساژ اکتانی پستان نسبت به مراقبت‌های مرسوم به طور سریع‌تر و مؤثرتر باعث کاهش شدت احتقان پستان بعد از زایمان میشود.